İbrahim Sanalp yazdı; TOPLUM VE BİLGİ

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

Toplum ve bilgi, yapılan araştırmalarda, temel alınır. Toplum bütün, birey parçadır. Bilgi bütün, bilgi türleri parçadır. Maneviyat ve maddiyat bir bütündür. Maneviyat ve maddiyat, birer bilgi türüdür. Bilgi bütünlüğünü oluşturur.

İdealist düşünce ve materyalist düşünce bir bütündür. İdealizm ve materyalizm, birer bilgi türüdür. İdealist düşünceye göre, düşünce maddeyi oluşturur. Materyalist düşünceye göre, madde düşünceyi oluşturur. İdealist düşüncede ve materyalist düşüncede, dini bilgi vardır.

Felsefe bilgisi, dünyaya bir bütün olarak bakar. Bilgi felsefesi, bilgi türlerini inceler. Altı bilgi türü vardır. Günlük bilgi, teknik bilgi, dini bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, felsefe bilgisi… Her bilgi türü, dünyaya bir bakış açısı olur.

İki doğru kuralına göre, dini bilgi, kendi kurallarına göre doğru olur. Dünya bilgisi, kendi kurallarına göre doğru olur. Dini bilgi, inanarak öğrenilir. Dünya bilgisi, sorgulanarak öğrenilir. Avrupa’da hoşgörü kanunları çıkarıldı. Bilgi türleri, din ve mezhepler, insanlar eşit kabul edildi. Bütünün parçaları eşit olur.

Dini bilgide, her din kendi bilgisini, doğru kabul eder. Başka dinleri ve başka bilgi türlerini, doğru kabul etmez. Dini bilgi, dünya bilgisini kutsayıp kabul eder. Kutsama, duayla yapılır. Besmele, bilginin ve hareketin kutsanması olur. Dini bilgi içinde, kutsanmış dünya bilgisi vardır. Sadece dini bilgiyle insan yaşayamaz.

Hegel, bilgiyi ikiye ayırır. İdealist bilgi ve materyalist bilgi, bilgi bütünlüğünü oluşturur. Hegel, dini bilgiyi kabul eder. Karl Marks, bilgiyi ikiye ayırır. Alt yapı bilgisi ve üst yapı bilgisi, bilgi bütünlüğünü oluşturur. Üretim araçları bilgisi ve üretim teknikleri bilgisi, alt yapıyı oluşturur. Din, hukuk, eğitim gibi bilgi türleri, üst yapıyı oluşturur. Karl Marks, dini bilgiyi kabul eder.

İnsanlar, önce güneşe bakarak ibadet ettiler. Güneşi, tanrı kabul ettiler. İkinci olarak doğa olaylarını tanrı ve tanrıçaların yaptığına inandılar. Çok tanrılı dinlere göre ibadet ettiler. Üçüncü olarak, tek tanrılı dinlere ibadet etmeye başladılar. Bir dinin bakış açısıyla dünyaya bakmak, diğer dinleri kabul etmemek olur. Bütün dinleri, dini bilginin parçası olarak kabul etmek gerekir. İnsanlığın gelişimini dikkate alarak: Bütün dinleri incelemek gerekir.

Demokraside, düşünce serbesttir. Davranış, sınırlanır ya da yasaklanır. Bu kurala uymak gerekir.

Bütün-parça kuralına göre, değerlendirme yapılır. Dini bilgide, Tanrı bütün, kul parça olur. Kul, Tanrı’ya ait ve Tanrı’nın parçası olur. Dünya bilgisine göre, toplum bütün, birey parça olur. Birey, topluma ait ve toplumun parçası olur.

Emek ve sermaye, bir bütün olur ve serbest piyasayı oluşturur. Toplum, emek ve sermaye olarak ikiye ayrılır. Siyasi partiler, emek-sermaye ayrımında, yerini belirtir. Bu kurala uymak gerekir.

Toplumu aileye benzetmek, popülizm olur. Kardeşlerim sözü, popülizm olur. Demokraside, popülizmin olmaması gerekir. Toplumda herkes, adı ve soyadıyla yerini alır. Herkese, milletin vatandaşı olarak hitap etmek gerekir.

SOYUTLAMA

Soyutlamanın en önemli özelliği, sınıflandırma yapmak, sınırları belirtmektir. Niteliği farklı olan şeyleri bir araya getiremeyiz. Aynı cinsten olan şeyleri toplayabiliriz. Soyutlama, bilginin basitleştirilmesidir.

Kavramlar, soyutlamalarla elde edilir. Kavramlar, nesnel gerçeklerle denenir, doğrulanır. Soyutlama sayesinde, cisim, araç, alet, düşünce, sistemler farklı amaçlarla da kullanılabilir.

Amaç ve araç kavramları, soyutlamanın anlamsal işlenişi sonucu, ortaya çıkmış terimlerdir.

Soyutlama, doğal ihtiyaçlar sonucu, kendiliğinden ortaya çıkan bir stratejik kararlar bütünüdür. (Stratejik, birbirini takip eden kararlar almaktır.)

Soyut anlam, beş duyu ile algılayamadığımız, var olduğuna inandığımız, hissettiğimiz varlıklara verilen isimdir. Somut sözcük, cümlede soyut sözcük olabilir. Soyut sözcük, cümlede somut sözcük olabilir. Buna soyutlama veya somut ‘lama denir. Heceleme, harf-harf kelimeyi söyleme, soyutlamadır.

Soyutlama, bir kimseyi, durumu, düşünceyi vb. içinde bulunduğu toplum, durum, düşünceden ayrı tutmaktır.

Soyutlama, bir nesnenin herhangi bir yanını öbürlerinden ayırarak tek başına ele alan ansal işlemdir. Soyutlama, bir kavramın bilgi içeriğini azaltma veya indirgeme sürecine denir. İndirgeme, belirli bir amaç için yapılır.

Soyutçuluk, amacı, araç yapar. Soyuttan, soyuta gelinir. Somut, unutturulur. Soyutlama, az malzemeyle çok şey anlatmaya denir.

Matematikte soyutlama, matematiksel bir kavramın, başlangıçta ilişkili olduğu dünya nesnesine olan bağımlılığı ortadan kaldırıp genelleştirerek daha geniş bir uygulama alanı sağlamaktır. Parça kavramları ortak bir kavramla ifade etmektir.

Elmalarla armutlar toplanabilir. Elma ve armut toplamını, elma veya armut cinsinden bulamayız. Elmaların ve armutların fiyatlarını toplarız. Aynı kümenin elemanları toplanır. Fiyatların toplanması, ortak özelliğin toplanmasıdır.

3 elma + 5 armut = 3 x 50 kr. + 5 x 40 kr. = 150 kr. + 200 kr. = 350 kr. Elmalar, armutlar kuruş özelliği ile toplanır.

Terör örgütlerini eleştirmek için elma, armut toplamaya benzer soyutlama yapılıyor. Sadece terör, silah özelliği ile terör örgütleri birlikte değerlendiriliyor. Diğer özellikleri gizleniyor.

PKK, PYD, IŞİD, CHKPC terör ve silah özellikleri ile birleştiriliyor. PKK, PYD Kürt birliği için çalışıyor. Irk, dil ayrımcılığı yapıyor. PKK komünist örgüttür. IŞİD, din kurallarına göre yönetilen devlet kurmak istiyor. Din, mezhep, tarikat ayrımı yapıyor. CHKPC, Komünist bir yönetim kurmak için çalışıyor.

Yukarıdaki örgütlerin terör ve silah özelliği ile anılması soyutlamadır. Elmaları, armutları, kuruş türünden toplamak soyutlamadır. Parçalar, bütünün içinde değerlendirilir.

LAİKLİK-SEKÜLERİZM-SOYUTLAMA

Soyutlama, iki farklı kavramın ortak bir üst kavramda veya ortak bir paydada toplanmasıdır. Üst kavram ya da payda, bütün özelliği taşır. Farklı iki kavram ya da paylar parça özelliği taşır. Bütüne, parçalarından ayrı bir isim verilir. Buna ikicilik-düalizm- denir.

Elmalarla armutları soyutlama yaparak toplarız. Bir üst kavram ya da ortak payda, olan soyut kavram ile toplarız. Soyut kavram meyve veya kuruş olabilir. Yirmi elma ve otuz armudu meyve veya kuruş kavramları ile toplarız. Yirmi elma, artı, otuz armut, eşittir, elli meyve veya elli birim kuruştur.

Bayağı kesir sayılarını ortak paydada toplarız. Ortak payda bir üst kavram ve bütün kavramı ve soyutlama olur.

Laiklik ve sekülerizm soyut kavramlardır. Laiklik, din işleri ve devlet işlerinin bir üst kavramı, ortak paydası, ikiye indirgeme olur. Sekülerizm, din işleri ve dünya işlerinin bir üst kavramı, ortak paydası, ikiye indirgemesidir. Din işleri ve devlet işleri farklı iki kavram olup bir bütün oluşturur. Bütünün adına laiklik denir. Din işleri ve dünya işleri farklı iki kavram olup bir bütün oluşturur. Bütünün adına sekülerizm denir.

Düalizm, iki farklı kavramın bir üst kavramı, ortak paydası, ikiye indirgemesidir. İkicilik de denir. Bir ve çok kavramlarından ayrılır.

Düalizm, iyi-kötü, doğru-yanlış, helal-haram, sevap-günah gibi farklı kavramların bir üst kavramı, ortak paydası, ikiye indirgemesidir. Zıt veya farklı kavramlar bir bütünü oluşturur. Bütün, parçaları olandır. Laiklik, sekülerizm, düalizmdir. Zıt iki kavramın, bir bütün oluşturması olur. Felsefe bilgisi olur.

Dini bilgideki zıt iki kavram, bir bütün oluşturmaz. Birbirinden ayrı olur. İyi-kötü, doğru-yanlış, helâl-haram, sevap-günah gibi.

Ümmet kavramı hem topluluk ismi hem kişi ismi olur. Kişi ümmetler bir bütün oluşturur. Bütünün adına, ümmet denir. Ümmet kavramı, felsefe bilgisidir. Ümmetin sınırları, bütün dünya olur. İnanan kişileri kapsar.

Vatandaş, millet kavramları da soyut kavramlardır. Vatandaş, Türkiye’de vatandaşlık bağı ile yaşayan herkesi bir üst kavramda, bir paydada, toplayan kavramdır. Cinsiyet, yaş, bölge, din, ırk, meslek gibi kavramların yerini alır. Vatandaşlar, bir bütün oluşturur. Bütünün adına millet, denir. Milletin sınırları, vatan ve devlet sınırları olur. Bütün vatandaşları kapsar.

Millet, vatan, anayasa kavramları ile birlik olan vatandaşlardan oluşur. Türk milleti, üst kavram, ortak payda, anlamı taşır. Vatandaşlar bir bütün oluşturur. Bütünün adına, Türk milleti, denir. Millet kavramı, felsefe bilgisidir.

Slogan, soyutlamadır. Bütünün bir parçası yüceltilir. Yüceltilen bütünün parçası, bire indirgenir. Maneviyat-maddiyat, farklı iki kavram olup bir bütündür. Bütünün adı, bilgi bütünlüğü olur. Maneviyat ya da maddiyattan biri yüceltilirse, slogan-bire indirgeme- yapılmış olur.

MANTIKLI DÜŞÜNMEK

Aristo mantığına göre, zıt iki kavram, bir bütün oluşturur. Zıt iki kavram arasında, çelişki yoktur. Bütüne, iki zıt kavramdan ayrı olarak üçüncü bir isim verilir. Zıt iki kavram birbirinden ayrı olur.

Hegel mantığına göre, zıt iki kavram, bir bütün oluşturur. Bütüne, zıt iki kavramdan ayrı olarak üçüncü bir isim verilir. Zıt iki kavram arasında çelişki vardır. Bütün kavramı, çelişkiyi kaldırır. Zıt iki kavram, bir bütünün parçası olur.

Bütün, üst kavram olur. Parça, alt kavram olur. Bütün kavramında, bütünden parçaya gidilir ve parçadan bütüne gidilir. Parçadan parçaya gidilmez. Parçalar arasında bağı, bütün kavramı sağlar.

Laiklik, din işleri ve devlet işlerinin ayrılmasıdır. Laiklik bütün, din işleri ve devlet işleri parça olur. Laiklikten devlet işlerine gidilir. Laiklikten din işlerine gidilir. Devlet işlerinden laikliğe gidilir. Din işlerinden laikliğe gidilir. Din işleri ve devlet işleri arasındaki bağı, laiklik sağlar. Aristo mantığına göre, din işleri ve devlet işleri ayrı olur. Hegel mantığına göre, din işleri ve devlet işleri, laikliğin parçası olarak ayrı olur.

Meyve, sebze, insan kelimeleri, laiklik gibi soyutlama özelliği taşır. Bütün kavramı, zihin yoluyla oluşturulan bilgidir.

Elma ve armut, bir bütün oluşturur. Bütünün adına meyve denir. Elmadan meyveye gidilir. Armuttan meyveye gidilir. Meyveden elmaya gidilir. Meyveden armuda gidilir. Meyve, elma ve armut arasında bir bağ olur.

Domates ve biber, bir bütün olur. Bütünün adına, sebze denir. Domatesten sebzeye gidilir. Biberden sebzeye gidilir. Sebzeden domatese gidilir. Sebzeden bibere gidilir. Sebze, domates ve biber arasında bir bağ olur.

Kadın ve erkek, bir bütün oluşturur. Bütünün adına, insan denir. Kadından insana gidilir. Erkekten insana gidilir. İnsandan kadına gidilir. İnsandan erkeğe gidilir. İnsan, kadın ve erkek arasında bir bağ olur.

Tümevarım ve tümdengelim metoduyla, yeni bilgi oluşturulur. Tümevarım, parçadan bütüne gitmektir. Tümdengelim, bütünden parçaya gitmektir. Okuma yazma çalışmalarında, tümevarım ve tümdengelim metotları uygulanır. Cümle bütün olur. Harf, hece, kelime parça olur. Harften cümleye gidilir. Heceden cümleye gidilir. Kelimeden cümleye gidilir. Cümleden harfe gidilir. Cümleden heceye gidilir. Cümleden kelimeye gidilir. Harf, hece, kelime arasındaki bağı, cümle sağlar.

Allah-kul bütünlüğünde, Allah bütün, kul parça olur. Kullar zıtlık oluşturur. Allah’tan kula gidilir. Kuldan Allah’a gidilir. Allah, kullar arasında bir bağ olur.

Toplum-birey bütünlüğünde, toplum bütün, birey parça olur. Bireyler, zıtlık oluşturur. Toplumdan bireye gidilir. Bireyden topluma gidilir. Toplum, bireyle arasında bir bağ olur.

Allah kavramında, kullar isteklerini Allah’a söyler ve dua eder. Kullar diğer kullardan Allah rızası için yardım ister. Toplum kavramında, bireyler isteklerini topluma söyler. Bireyler yardım isteklerini, toplumun bir parçası olarak diğer bireylere söyler.

Bütün kavramında, parçalar arasındaki bağı, bütün kavramı sağlar. Bütün kavramı, aitlik duygusu verir. Bütüne ait olmak ve bütünün parçası olmak duygusu verir. Vatan, millet, devlet, dil, din kavramları: Bütün özelliği taşır ve aitlik duygusu verir. İnsan, aitlik duygularının toplamı olur.

BÜTÜN-PARÇA

Bütün-parça iletişimi, bir düşünme kuralıdır. Bütün-parça iletişimi, bütüne ait olma, bütünün parçası olma duygusu verir.

Hazreti Muhammet’in hayatı anlatılır. Hazreti Ömer’in hayatı anlatılır. Örnek gösterilir. Bütün-parça kuralına göre “sahabenin” oluşturduğu bir topluluk anlatılır. Hazreti Muhammet’in ölümünden sonra, dört halifeyi sahabe seçti. Muaviye bu sisteme son verdi. Babadan oğula geçen sistemi kurdu.

Hazreti Muhammet ve dört halife devrinde, Asya, Afrika, Avrupa kıtaları bütünü ve parçaları oluşturur. Bilgiler bu üç kıtayla sınırlı olur. Batlamyus haritasına göre, dünya düz olur. Dünya merkezde olur. Güneş, dünyanın uydusu olur.

Bin beş yüzlü yıllar olan on altıncı yüzyıl, buluşlar ve keşifler yüzyılı olur. Kopernik, dünyanın yuvarlak olduğunu keşfetti. Güneş, bir yıldızdı. Dünya, güneşin uydusuydu. Bu bilgilerle haritalar yapıldı. Amerika ve Okyanusya keşfedildi. Dünya bütünlüğü ve parçaları genişledi. Amerika’da patates, domates, patlıcan, tütün, kauçuk bulundu. Patates, açlık ve kıtlık sorununa çare oldu.

Yeni bilgilerle bilgi bütünlüğü ve parçaları artar. Dini bilgi, kalıplaşmış bilgidir. Dini bilgi, artmaz. Dünya bilgisi, değişen bilgidir. Dünya bilgisi, ok işareti yönünde artar.

Hazreti İsa’nın doğumu-milât- sıfır kabul edilir. Yazının icadından sıfıra doğru gelinir. Buna milattan önce denir. Sıfırdan günümüze, milattan sonra denir. Milattan önce ve milattan sonra bir bütün olur. Bu bütünlük içindeki bilgilerle değerlendirme yapılır.

Hazreti Muhammet ve Hazreti Ömer anlatılarak yapılan değerlendirmeler, bütünün parçası olur. Altın-çağ ya da Asrı Saadet ibareleri, Hazreti Muhammet ve dört halife devrini belirtir. Bu devri, bu zamandaki bilgi bütünlüğü ve parçaları oluşturur. Buna göre değerlendirme yapılır.

Günümüzdeki bilgi bütünlüğü ve parça iletişimine göre ayrı değerlendirme yapmak gerekir. Feodal toplumda faiz yasaktır. Arazi ve bina kiralanır. Kapitalist toplumda faiz paranın kirasıdır. Arazi ve binaya kira ödemeye devam edilir.

Enflasyon, paranın satın alma gücünün azalmasıdır. Mal ve hizmet değer kazanır. Enflasyonu önlemek için kira ve faize kâr payı verilir. Araziden, binadan, paradan kâr edilmesi sağlanır. Kapitalizmde kâr etmek kural olur. Ücretlerin, zorunlu ihtiyaçları karşılaması ve tasarruf imkânı vermesi gerekir. Tasarruf, kâra benzer.

Sistem, kurallardan oluşur. Sistemin kurallarına uyulur. Kurallara uyulursa sistem devam eder. Kurallara uyulmazsa sistem çalışmaz hale gelir. Enflasyon, bir canavar olarak görülür. Enflasyon, ikinci bir vergidir, denir.

Devlet, bütün vatandaşların örgütlenmesi olur. Toplum bütün, vatandaşlar parça olur. Herkesin kâr ettiği sistemi kurmak gerekir. Feodal toplumun kuralları, feodal toplumda geçerli olur. Kapitalist toplumun kuralları, kapitalist toplumda geçerli olur.

Laiklik-Bilgi Bütünlüğü

Bilgi felsefesinde, altı bilgi türü var. Günlük bilgi, teknik bilgi, dini bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, felsefe bilgisi… Bilgi türleri, bilgi bütünlüğünü oluşturur.

Hegel, idealizm-materyalizm bütünlüğü, tüm bilgidir, demiştir. İdealizm ve materyalizmin beraber öğrenilmesini istemiştir. Hegel, düalist-ikici- düşünürdür.

Karl Marks, Hegel’in düşüncesini alıp tekrar anlam vermiştir. Bilgiyi, alt yapı kurumları ve üst yapı kurumları olarak ikiye ayırmıştır. Alt yapı kurumları, üretim araçları ve üretim ilişkileri sonucu oluşan kurumlardır. Üst yapı kurumları, alt yapı kurumlarına bağlı olarak oluşur. Alt yapı değişince üst yapı da değişir. Din, gelenek, hukuk, eğitim üst yapı kurumudur.

Laiklik, din işleri ve devlet işlerinin ayrılmasıdır. Hegel ve Karl Mark’taki düalizm-ikicilik- özelliği laiklikte de var. Laiklik, din işleri bilgisi ve devlet işleri bilgisi olarak bilginin ikiye ayrılmasıdır.

Bilgi felsefesindeki bilgi türlerinin her biri dünyaya bir bakış açısıdır. Her bilgi türü, eşit, kardeş, özgür olur.

Dini bilgi ile dini metinlerin sayfaları arasından, ayetlerin çizdiği çerçeve içinden dünyaya bakılır. Değerlendirme yapılır. Diğer bilgi türleri ile dünyaya beş duyu ile bakılır. Değerlendirme yapılır. Dini bilgi, kalıplaşmış, değişmez bilgidir. İnanarak öğrenilir. Diğer bilgi türleri, sorgulanarak öğrenilir.

Demokraside, dini bilginin ibadet kuralları serbesttir. Şeriat kuralları olan muamelat ve ceza kuralları yasaktır. Fetva, ibadet kuralları için verilir.