İbrahim Sanalp yazdı; Aspidistra, Toplum…

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

TOPLUM

İnsanların ürettiği her şey, kültürü meydana getirir. Bir tane dünya kültürü vardır. Kültür, dini bilgi ve dünya bilgisi bütünlüğü üzerinde yükselir. Kültür, ilkelden moderne doğru yükselen bir eğri çizer. Her toplum, bu eğri üzerinde yerini alır.

Örgütlenmenin temeli toplumdur. Örgütlenme, toplumsal olur. Din ve devlet örgütlenmeleri, birer toplumsal örgütlenme olur.

Din ve peygamber kavramlarıyla bir araya gelen topluma ümmet denir. Ümmet kelimesi tekil ve çoğul olur. Cümle içinde anlam kazanır. İslam ümmeti tabiri kullanılır.

Vatan ve anayasa kavramlarıyla bir araya gelen topluma millet denir. Millet, vatandaşlardan oluşur. Millet bütün, vatandaş parça olur.

Toplum, bireylerden oluşur. Toplum bütün, birey parça olur. Bireysel psikolojide, toplumsal ilgi kavramı vardır. Birey, topluma katkı yapar. Toplumda oluşan kurallara sağduyu denir.

Dini bilgide Tanrı bütün, kul Tanrı’nın parçası olur. Kullar Tanrı’yı düşünerek aralarında iletişim kurarlar. Millet kavramında, millet bütün, vatandaş parça olur. Vatandaşlar milleti düşünerek aralarında iletişim kurarlar. Toplum-birey bütünlüğünde, toplum bütün, birey parça olur. Bireyler toplumu düşünerek aralarında iletişim kurarlar.

Dini bilgide din, mezhep, tarikat, cemaat ayrılığı vardır. Ayrı dinler, mezheple tarikatlar, cemaatler vardır. Toplulukların oluşturduğu bir birlik meydana gelir. Millet kavramında, vatan kavramıyla birlik sağlanır. Bireylerden oluşan toplumda, toplum kavramıyla birlik sağlanır.

Emek ve sermaye bütünlüğü, serbest piyasayı oluşturur. Arz ve talep kuralına göre, emek ve sermaye: arz ve talep edilir. İş ve meslekler, arz ve talep kurallarına göre oluşur. Emek-sermaye bütünlüğü olan serbest piyasa, bir toplum örgütlenmesi olur. Emek, sol olur. Sermaye, sağ olur. Sendikalarla örgütlenme yapılır. İş ve meslek durumuna göre meslek eğitimi yapılır.

Meslek odaları, özerk olur. Sivil toplum kuruluşu kabul edilir. Sendikalar, özerk olur. Sivil toplum kuruluşu kabul edilir. Dernekler, özerk olur. Sivil toplum kuruluşu kabul edilir. Özerklik, kanunlara göre olur. Özerklik, kurumun kendi yöneticilerini, kendi üyelerinin seçmesidir.

Devlet, vatanı ve milletiyle bir bütündür, tanımı yapılır. Devlet, milletin vatandaşlarının örgütlenmesidir. Devlet, toplumun örgütlenmesidir.

Tanrı-kul bütünlüğünde, kullar Tanrı’ya karşı sorumlu olurlar. Millet-vatandaş bütünlüğünde, vatandaşlar millete karşı sorumlu olurlar. Toplum-birey bütünlüğünde, bireyler topluma karşı sorumlu olurlar.

Davranış bilgisine göre, bütüne ait olma ve bütünün parçası olma duygusuna, aitlik duygusu denir. Din, ümmet, millet, toplum, devlet, dil, vatan, bayrak, aile kavramları: kişiye aitlik duygusu verir. Kişi, aitlik duygularının toplamı olur.

Toplumda çalışan, üreten, işsiz, çalışma gücü olmayan, tüketen bireyler vardır. Toplumdaki üretim ve tüketimden herkese pay verilmesi gerekir. Devlet bütçesinden herkese pay verilmesi gerekir.

Temsili demokraside, herkesin bir oyu vardır. Sosyal demokraside, herkesin bir oyu ve zorunlu ihtiyaçlarını karşılayacağı bir geliri vardır. Demokrasi, bir toplum örgütlenmesidir.

ASPİDİSTRA

Aspidistra isimli romanda, yazar kendi kurallarını ortaya koyar. Görmezden gelinen durumlara ışık tutar. Yorumlarını ve eleştirilerini gözler önüne serer. Gerçekleri kendine özgü bir üslupla aktarır.

Para her şeydir. Para kibar, para hiçbir şeyi kıskanmaz. Para kendiyle övünmez. Para gerçekleri sever. Para her şeye katlanır.

Eskisi yenisi, kitaplar… Bu da bir tür başarı… Para ve kültür! Para yoksa kültürlü de olunamaz. İyi bir eğitim için para, eğlence için para, etkili bir arkadaş için para. Her şey para.

Paralı insanların bir albenisi, büyüsü var. Para ve albeni… Birbirinden ayrılmayan ikili. Para insanların konuşmasını sağlar.

Sokaklardaki evlerin dantel perdelerinin arasından, yaprakları görünen bir zambak türü aspidistra gözükür. Bakımsız şartlar altında varlığını sürdürür, aspidistra… Aspidistra bir simgedir. Dayanıklı olmanın bir simgesidir.

Yine para, hep para! Parasızlık, huzursuzluk demektir. Sigarasızlık, başarısızlık, yalnızlık demektir. İnsanlar hayat şartlarının zorluğundan evlenip çoluk çocuk sahibi olamıyorlar. Gelir azlığından tek başlarına yaşıyorlar. Arkalarında bir çocuk bırakamadan yaşlanıp ölüyorlar.

Para yüceltilir. İyilik ve kötülük, anlamını yitirir. Başarı ve başarısızlık önemlidir. Az parayla geçinenlere şapka çıkartmak lazım.

Sefaletin ilk etkisi, düşünceyi etkilemesidir. Parasızken paradan kaçılmaz. Para bir ölçü olur. Az para bir miskinliktir. İnsan kaçak oynamaz. Her düşünce, ekonomik durumların yansımasıdır. Parası olmayan önemsiz kişidir.

Evlilik, para tarafından kurulmuş bir kurumdur. Yine de bir şekilde evlenmenin gerekli olduğu düşünülür, istenir.

Pazarın kalabalık oluşu, insanı sevindirir. Çeşitli yiyecekler tezgâhlarda yerini alır. Pazar, insanı umutlandırır. Her şey için paraya gerek var. Temizlik, enerji, saygı, her şey!

Adalet, yaşa ve yaşat felsefesi önemlidir. Hayat yaşamaya değerdir. İnsan, cebinde parası olmadan tam bir insan olamaz. Para gider, özgürlük de gider. İnsanlar para için çalışırlar.

Parasızlık, soğuk, açlık, sokaklar kelimelerini düşündürür. Ekonominin kurallarına uymak gerekir. İkinci el eşyaların ve ikinci el kitapların alınıp satılması, alım gücü az olan fakirlere hitap eder. Paraya karşı durmak, fakirliğe davetiye olur.

İnsanın ekonomik sistemin içinde olması gerekir. İnsanın sistemi değiştirmesi lazım. İyi bir iş bulmak gerekir. Yetenekleri kullanmak gerekir. Para kazanılmayan bir işi yapmak anlamsızdır. Para ve başarının dünyası birbirine yakındır. Başarılı olma şansının olduğu bir iş bulunur. İş ve çalışmak için güzel giyinilir.

Paradan vazgeçmek, hayattan vazgeçmektir. İşe katlanmak, tutunmak gerekir. Kurallara uymak gerekir. İnsanlar paranın kurallarına göre yaşarlar. Aspidistra bir yaşam ağacıdır. İnsanlar iş, aş, ev, çocuk ve bir aspidistra isterler.