Kırgızistan‘da 7-8 Kasım tarihleri Tarih ve Ataları Anma Günleri olduğundan tatil günleridir. Sputnik, böyle bir kararın nasıl ve ne zaman alındığını hatırlatmaya karar verdi.
Kim başlattı
2017 yılında Tarih ve Ataları Anma Günlerinin kutlanması fikrinin öncüsü dönemin Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’di. Ekim Devrimi gününün 7 Kasım’ı Tarih Günü olarak yeniden adlandıran ve 8 Kasım’ı Ataları Anma Günü olarak belirleyen bir yasa tasarısını tartışılmak üzere parlamentoya sunan oydu.
Aynı yılın 26 Ekim tarihli devlet başkanı kararnamesinin metni, ulusal kurtuluş ayaklanmasının ve 1916 trajik olaylarının, 1917 Şubat ve Ekim devrimlerinin objektif bir tarihsel değerlendirmesi amacıyla, siyasi 20. yüzyılda yaşanan baskıların yanı sıra atalarımızın anısına saygı duruşunda bulunmak amacıyla, her yıl 7 ve 8 Kasım günlerinin Tarih ve Ataları Anma Günleri olarak ilan edilmesine karar verildi. Kasım ayında Jogorku Keneş neredeyse oybirliğiyle (87 parlamenter lehte, 4 milletvekili ise aleyhte konuştu) bu günlerin tatil olarak kabul edilmesiyle ilgili bir kararı kabul etti.
Bayramın adının 7 Kasım’da değiştirilmesinin nedeni nasıl açıklandı?
Devlet başkanının kararnamesinde şu ifadelere yer verildi: “7 Kasım 2017, tarihin ve ardından gelen tüm dünya düzeninin gidişatını değiştiren Büyük Ekim Sosyalist Devrimi’nin 100. yıldönümüdür. Rusya’nın Rusya’nın nüfuz yörüngesinde yer alan birçok halk için” Yirminci yüzyılın başında bu olay kaçınılmazdı. “1916 ulusal kurtuluş ayaklanmasından sonra Ekim Devrimi, Kırgız halkının kendi devletini yeniden canlandırması için önkoşulları yarattı. Ancak son yıllarda tarihi hataların farkına varılmasıyla birlikte, Sovyet döneminde yapılan bu tarih önemini yitirmiştir.”
Belgede ayrıca, Stalin’in baskı uyguladığı yıllarda Kırgız halkının büyük kayıplara uğradığı, ülkede 8 Kasım’ın Siyasi Baskı Kurbanlarını Anma Günü olarak kutlandığı belirtildi. 2017 yılında 80. yıl dönümü kutlandı ve bu nedenle 8 Kasım’ın Ataları Anma Günü olarak “belirlenmesine” karar verildi.
Bu tatil neden önemli?
Ayrıca 2017 yılında Almazbek Atambayev, Tarih ve Ataları Anma Günleri onuruna bir tebrik konuşması yaptı. Kırgız halkının, atalarının ve günümüzün refahının temelini oluşturan, “kadim dilimizi yüzyıllar boyunca koruyan ve taşıyan, bağımsız Kırgız Cumhuriyeti’nin oluşumunu ve güçlenmesini mümkün kılan” herkesin anısını kutsal bir şekilde onurlandırdığını kaydetti. Ülkenin gelecekteki kalkınmasının vektörlerini doğru bir şekilde belirlemek, gelecek nesiller için sağlam bir temel oluşturmak ve cumhuriyetin modern dünyada hak ettiği yeri alacağına güvenmek ancak tarihi anlamak ve ondan alınan dersleri dikkate almakla mümkün olacağını belirtti.
Bu bayramların önemi konusu şu anki Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov tarafından da gündeme getirildi. Böylece 7 Kasım 2020’de (o dönemde devlet başkanı vekili statüsündeydi) yaptığı konuşmada Kırgız devletinin birçok olumsuzluk, iniş ve çıkış yaşadığını kaydetti. Japarov, 1916’daki trajik olayların ve 1930’lardaki siyasi baskıların ağır kayıplara yol açtığını söyledi. Cumhurbaşkanı, RSFSR’nin Kara-Kırgız Özerk Bölgesi’nin 1924’te kurulduğunu, 1926’da özerk bir cumhuriyet haline geldiğini ve on yıl sonra Kırgız SSR’ye dönüştüğünü hatırlattı. Böylece mevcut bağımsız Kırgız devletinin temellerinin oluşturulduğunu vurguladı.
Kırgızistan’da 7 ve 8 Kasım nasıl kutlanıyor?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi Kırgızistan’da bu günler tatil günleridir. Bu gün her başkanın programı gelenekseldir. Atambayev, devlet başkanı olduğu dönemde ülkenin üst düzey yetkilileriyle birlikte 7 Kasım’da ulusal tarihi ve anıt kompleksi “Ata-Beyit”teki anıtlara çiçekler bıraktı: 1916 trajik olayları sırasında öldürülenlerin anısına, siyasi baskı kurbanları anıtı, Cengiz Aytmatov’un mezarı ve 2010 Nisan Halk Devrimi kurbanlarının anıtı. Ayrıca başkentin Zafer Meydanı’ndaki Ebedi Ateş’e çiçek bıraktı.
Ertesi yıl dönemin Cumhurbaşkanı Sooronbai Ceenbekov da Ata-Beyit Anıt Kompleksi’ni ziyaret ederek burada gömülü olan atalarının ve yurttaşlarının anısına dua okudu, çelenk koydu ve halka çağrıda bulundu.
2020’de, 7 Kasım’da Kırgız Cumhuriyeti’nin o zamanki cumhurbaşkanı vekili Sadyr Japarov, iki eski cumhurbaşkanı Sooronbay Jeenbekov ve Roza Otunbaeva ile birlikte Ata-Beyit’i ziyaret etti.
Ülkenin tüm bölgelerinde bölge ve ilçe başkanlarının katılımıyla ataların ve tarihi şahsiyetlerin anısına saygı etkinlikleri düzenleniyor.
